Denken over wat je ziet is iets heel anders dan de werkelijke ervaring van zien.
De snelheid van het denken is razendsnel!
Denken gaat zo snel dat je vaak niet door hebt dat je al meteen een gedachte of een aanname of een oordeel hebt over iets wat je ziet.
Is er iets mis mee met die snelheid? Want snel denken is toch handig en een goede kwaliteit..?
In de Miksang benadering van mindful fotografie is deze snelheid van denken een obstakel. De hoge snelheid verhindert de ervaring van de verbinding. Het verhindert de ervaring van het voelen wat je als geraakt zien ervaart, omdat jouw denken het al snel overneemt.
Kan jij het verschil waarnemen tussen wat je ziet en wat je denkt over wat je ziet?
Je kan niet tegelijk denken en voelen
Het is of het één of het ander.
Zodra je denkt over de ervaring is de ervaring voorbij.
~ Bruce Lee
In de praktijk werkt dat als volgt; je ziet een bloemenkraam en je voelt het plezier van bloemen en je overweegt om bloemen mee te nemen.
Het begint met plezier en dan volgt er een impuls die je opvolgt Je loopt naar de bloemenkraam en je ziet meteen een bosje leuke bloemen: de narcissen. En dan kijk je verder, en zie je meer.
“Hey leuk, narcissen, ja want het wordt weer lente. Er zijn meer mooie bloemen, die rode met die lange stelen zijn ook mooi, hoe heten ze ook alweer, maar heb ik daar wel een vaas voor? Welke vaas zal ik voor deze bloemen gebruiken?”
Gedachten komen razendsnel omhoog
En zo komen gedachten omhoog over vanaf het eerste moment van de narcissen die je ziet naar de vaas die je in de kast hebt staan.
Dus: je ziet bloemen, noemt het ‘bloemen’, je weet de gegeven naam van de bloemen of vraagt naar de gegeven naam, en je komt uit bij je verzameling vazen in de kast om te bedenken welke vaas je hebt die bij deze bloemen past.
Tussendoor ervaar je ook momenten van geraakt zien. De mooie vorm van een bloem, of het grappige patroon van de gebundelde narcissen, een stukje verderop een mooie rode kleur van een andere bloem. Maar zo kort en in de veelheid van alle andere bloemen en het afrekenen, dat je het meestal niet echt of niet bewust opmerkt, of je wuift de impulsen weg want daar kwam je niet voor.
De snelheid van opkomende gedachten maakt dat jouw ervaring van geraakt zien verschuift naar het redenerend denken.
Jouw aandacht is verschoven van kijken en zien naar razendsnelle gedachten. Verschoven van kijken, zien en voelen naar denken.
Beschikbaar zijn voor wat je ziet
In de Miksang benadering van fotografie ligt de nadruk op het beschikbaar zijn: voor wat je geraakt ziet.
Je wordt beschikbaar voor de momenten van zomaar iets zien in jouw directe alledaagse omgeving, iets van de schittering van de schoonheid wat altijd en reeds aanwezig is.
De alledaagse schoonheid is aanwezig maar wij zien het niet om dat we vaak niet beschikbaar zijn.
Beschikbaar zijn is een staat van zijn met open hart, een wakkere blik en een kalme geest op één lijn.
Je bent vaak niet beschikbaar
Je bent vaak niet beschikbaar. Omdat je zoveel denkt – en een denkende geest is druk én gefocust.
Wat je met jouw aandacht doet is dat je aandachtig aan het denken bent.
Of het bewust of onbewust aandachtig is laten we hier nog even in het midden
Als je heel veel en aandachtig denkt is voelen wat je ziet minder beschikbaar.
Je hart is dan meer gesloten of miniem beschikbaar - als een oester, waar toch altijd wel een opening is om het water naar binnen en buiten te laten stromen.
Je ogen zijn open en functioneren en je ziet wel, maar dit is vooral praktisch. Je kijkt functioneel en relatief.
Om in deze eeuw even op te houden met rondrennen, rustig in het gras te gaan zitten, de wereld uit te zetten en de aarde weer te voelen, om het oog toe te staan een wilg te zien, een wolk, een blad – dat is een onvergetelijke, wonderbaarlijke ervaring… ~ Frederick Franck uit 'De zen van het zien'
De 3 obstakels waardoor je niet beschikbaar bent
Dit zijn de drie voornaamste obstakels waardoor je vaak niet beschikbaar bent om te zien, in plaats van wel beschikbaar.
- De innerlijke dialoog: je denkt over van alles en nog wat in jezelf. Je hebt gesprekken met jezelf in jezelf, gesprekken met anderen in jezelf en andere versies van dezelfde gesprekken. Gesprekken die je al gevoerd hebt of die je nog gaat voeren, en dit herhaal je eindeloos. Dit heet de innerlijke dialoog: je aandacht en visueel gewaarzijn zijn naar binnen gekeerd.
- Het indelingsmechanisme: wat je ziet benoem je en je deelt het in één van deze 3 categorieën. ‘Vind ik leuk’ en ‘vind ik niet leuk’ of ‘interesseert me niet’. Als je iets ziet benoem je het meteen, en doorlopend, als; auto, boom, huis, baby, volle maan, regen etc. En als fotografie-liefhebber deel je het in in ‘dit maakt een mooie foto’ en ‘dat maakt geen mooie foto’ of ‘niet interessant’.
- Associaties: wat je ziet doet je heel snel denken aan iets soortgelijks wat je al eens eerder hebt ervaren, je herinneringen. En hup, je gaat met je aandacht naar je associatieve herinnering! Zo mijmer je ongebreideld door. Ondertussen heb je losgelaten wat je met je in eerste instantie zag.
Hoe pak je deze obstakels aan?
Want deze obstakels – wat verschillende vormen van denken zijn – staan in de weg van onbevangen kijken en helder zien.
Denken op zichzelf is geen probleem, dat wil ik wel benadrukken. Want zeker in de mindfulness- en meditatiestromingen kan je makkelijk een negatief beeld over denken oppikken of in jezelf bevestigen. Omdat het beeld wat we over onszelf hebben vaak gepaard gaat met niet-fijne gedachten waar we eigenlijk van af willen.
Denken is handig en is zeer behulpzaam maar het is niet in balans met ons voelen, onze intuïtie en ingevingen. In het Westen ligt erg veel nadruk op het denken en het reactief rationaliseren.
In de eerste training Miksang Introductie maak je meteen kennis met hoe je deze denkobstakels zelf ervaart middels visiuele oefeningen en trucs om te kunnen verschuiven naar voeling houden met directe waarneming.
Als je de obstakels wilt aanpakken en transformeren moet je ze eerst herkennen en leren begrijpen ;)
Het is handig te begrijpen hoe het denken werkt, hoe snel het is en wat de aard van gedachten zijn en de relatie met emoties.
In deze contemplatieve benadering van Miksang fotografie en mindful fotograferen ligt de nadruk op de ruimte tussen de gedachten.
Je gaat ervaren hoe je door de snelheid van gedachten en het denken over wat we zien verschuiven naar een indirecte waarneming.
Met visuele oefeningen ga je zelf voelen hoe je de ervaring van directe waarneming ervaart. Je oefent om dit te herkennen en daar langer bij kunnen blijven en je leert onderscheiden wat zien is en wat denken over wat je ziet is.
De ruimte tussen je gedachten
Je bent ontzettend goed in het denken want je hebt dit simpelweg je hele denkende leven getraind!
Hoewel het vaak lijkt alsof denken non-stop doorgaat zitten er hiaten tussen je gedachten.
Deze hiaten zijn meteen de toegang tot je innerlijke ruimte, én ze zijn je innerlijke ruimte. Het is dezelfde ruimte!
De ruimte tussen je gedachten en je innerlijk ruimte zijn geen verschillende ruimtes.
En deze innerlijke ruimte kan je vergroten. Je kan wennen aan het zijn in je innerlijke ruimte, in de ruimte tussen je gedachten.
Als je je denken ontspant dan ben je in deze ruimte, en vanuit deze innerlijke ruimte kijk je bewust en wakker om je heen.
Met lichte nieuwsgierigheid en onbevangen.
Nu denkt je niet maar kijk je.
Miksang fotografie is niet wat je denkt, het is wat je ziet.
