Om zelf te kunnen ervaren wat mindful fotograferen echt is, en niet wat je erover denkt dat het is.
Maar wordt er gedacht dat als je begrijpt hoe iets werkt als je een uitleg hoort of leest, en hier specifiek de foto's herkent en tegen jezelf zegt: 'oh, dat doe ik al en zulke foto's maak ik ook'. Want iedereen kent het maken van een foto die helemaal gelukt is! Er is geen uitleg nodig wat je gezien hebt.
Maar hoe doe je dat de hele tijd?
Foto schieten of maken?
Mindful fotograferen behoed je om meteen in de actie over te gaan en met de camera een foto te schieten.
Voordat je een foto schiet - want je ziet iets moois - pauzeer je.
"Ja, maar als ik pauzeer dan verdwijnt het en kan ik die mooie foto niet maken..."
Dat kan, en dat gebeurt zeker ook wel! De situatie is verandert al voordat je de knop kan indrukken.
De ervaring leert dat als je te snel fotografeert, als je de foto wilt schieten dan laat de foto heel vaak niet zien wat jij zag!
- Het staat er niet goed op; teveel in beeld of te weinig in beeld
- Het is bewogen
- Het is onscherp
Omdat je niet de juiste camera-instellingen nog niet had; je nam niet de tijd om deze bij te stellen.
Dit is bijna een stelregel: een mislukte foto is te gehaast geschoten!
Een contemplatieve pauze
Je pauzeert.
Voordat je de foto gaat maken, stel je jezelf eerst een paar praktische vragen in 5 stappen.
In deze contemplatieve benadering van mindful fotograferen ben je namelijk geïnteresseerd in de ervaring van jouw directe waarneming. En nu nog niet in het eindresultaat.
Hoe fotografeer je jouw ervaring van directe levendige waarneming zodanig dat de foto ook echt laat zien wat jij gezien hebt?
Het woord 'contemplatief' heeft in zich dat je de tijd neemt. Dat begint met pauzeren.
Waarom heb je 5 stappen nodig om mindful te fotograferen?
Als je een ervaring van geraakt zien ervaart, maak je deze ervaring heel praktisch: je gaat in 5 stappen mindful fotograferen.
Dit haalt de haast eruit en je maakt bewust aandachtig verbinding.
In 5 stappen een foto maken
In deze 5 stappen leer je hoe iedere foto die je maakt precies kan laten zien wat je gezien hebt.
Want hoe komt het dat foto’s niet laten zien wat je echt gezien hebt?
Meestal sluit je een compromis: "het is het net niet, maar toch ook interessant geworden".
Verschuiven van eindresultaat naar mindful kijken
Fotograferen zoals het gegroeid is in de loop van de tijd is vaak gekoppeld aan het eindresultaat, de foto.
Als je aan fotograferen denkt, denk je ook meteen aan de foto’s en vooral aan mooie foto’s, dan aan de camera en ben je het beewuster kijken alweer vergeten.
Als fotografisch apparatuur-liefhebber denk je al heel snel na over de camera, de fototechniek en filters en wat je daarvoor nodig hebt..
Het is niet gewoon dat je eerst tijd aan kijken en zien besteedt, en al helemaal niet aan visuele waarneming.
Henri Cartier-Bresson omschreef dit heel mooi: ‘techniek is in zoverre belangrijk dat je dit moet beheersen om over te kunnen brengen wat je ziet (…) Hoe dan ook, er wordt veel te veel nagedacht over de techniek maar niet genoeg over het zien.’
Om los van te komen van meteen in het eindresultaat te denken, hoe de foto er het beste uit kan komen te zien en geen haast te hebben pas je mindful kijken toe.
Mindful kijken heeft te maken met kijken naar iets zonder meteen te gaan denken over waar je naar kijkt. Zonder er snel iets van vinden, zonder een publiek in gedachten die het goedkeurt of afkeurt.
Kortom: je onthaast.
Kijken vrij van voorbedachte ideeën en allerlei snelle gedachten is de basis voor zuivere waarneming, om iets te kunnen zien zoals het is en deze ervaring fotografisch uit te drukken.
Dus is er een trainingsmethode nodig, je hebt een stappenplan nodig 😉
Zodat iedere foto die je maakt precies genoeg in beeld heeft.
En precies genoeg in beeld betekent: niet te veel in beeld en niet te weinig in beeld.
Hoe begin je met mindful kijken en fotograferen?
- Neem eerst een paar goede ademhalingen
- Voel de aanwezigheid van jezelf en de visuele rijkdom om jou heen
- Om gegrond te blijven; herinner je dat het altijd NU is
- Hier is het te zien, nu is het te zien. In het hier en nu is het te zien en niet ergens anders
- Laat je gedachten met rust, laat ze komen en gaan en blijven kalm en stil zodra je iets ziet
- Voel wat je ziet
In mindful fotograferen zijn we geïnteresseerd in wat we levendig, vreugdevol en fris zien.
En dat begint met voelen wat jou visueel raakt.
De ervaring van voelen en kijken - voelend kijken - is de rode draad.
Op dit punt heb je nog niet geïnteresseerd in hoe de foto eruit moet komen te zien.
Je kan al wel vertrouwen dat je de compositie ook al gezien hebt.
Mindful fotograferen in 5 stappen met 4 toegepaste vragen
In 5 stappen onthul je als het ware de compositie die je al gezien hebt.
De natuurlijke compositie heb je namelijk onbewust al gezien: dit is de kracht van een flits van waarneming en de natuurwet van heilige geometrie.
Als iets resoneert dan is de ervaring compleet, alles zit erin, het is compleet!
Met deze 5 stappen baan je je een weg door je eigen vele en snelle denken, en kom je bij jouw directe ervaring van de flits van waarneming uit.
Zo houd je voeling met jouw unieke flits van waarneming. Alleen jij ervaart deze flits, niemand anders.
Het herhalen van de 5 stappen, keer op keer, is niets anders dan dat je een nieuwe gewoonte je eigen maakt. Je maakt je mindful fotograferen eigen.
Deze 4 vragen en 5 stappen zijn behulpzaam in het leiden naar een fotografische vertaling. Onderweg wordt het vanzelf duidelijk of het lukt een foto te maken.
Zo wordt ook vanzelf duidelijk hoe de compositie er uit gaat zien.
Zodat de foto precies laat zien wat je gezien hebt.
De foto laat precies genoeg in beeld zien: er is niet te veel in beeld en niet te weinig in beeld.
We hoeven niets kwijt te raken,
We hoeven niets toe te voegen.
Ervaar eenvoudig wat er werkelijk is –
Deze authenticiteit zal je bevrijden.Maitreya over de Boeddhanatuur
Stap 1 & vraag 1 – Wat stopt mij voordat ik mindful ga fotograferen?
Je komt fysiek tot stilstand, je staat letterlijk stil.
Misschien is het nodig dat je nog een paar stappen vooruitzet of achteruit om op de juiste afstand te komen zodat je met jouw camera kan fotograferen.
En dan sta je stil.
Het letterlijk en fysiek stilstaan kalmeert ook meteen je redenerend denkende geest.
Je vertraagt en neemt bewust even de tijd.
Je voelt uit wat je zomaar ziet en je stelt jezelf deze vraag: “wat stopt mij?”
Stap 2 & vraag 2 – Waar begint mijn waarneming en waar eindigt mijn waarneming?
Nu voel je verder uit waar jouw waarneming begint en waar jouw waarneming eindigt.
‘Voelen’ is hier het kernwoord.
Soms is het meteen duidelijk, soms heb je de volgende vraag nodig om duidelijker in beeld te krijgen wat jouw waarneming is. Je wordt zomaar en vaak snel afgeleid door de andere visuele dingen en componenten eromheen die je interessant vindt.
En soms zie je iets in een visueel gecompliceerde omgeving en kom je er nog niet goed uit en heb je de volgende vraag nodig.
Stap 3 & vraag 3 – Wat hoort er wel in mijn waarneming en wat hoort er niet in mijn waarneming?
Hier word je preciezer.
Je past deductie toe als het nog niet helemaal duidelijk is. Je beschouwt nader wat er wel en niet in jouw waarneming hoort: iedere schaduw, randje, dingetje, takje, blaadje, stukje dakrand, dorpel, lucht, vromen figuren en dingetjes.
Let op! Hier kan het redenerend denken het ongemerkt overnemen.
Je neemt deze vraag net zolang door tot je begrepen hebt wat je in die eerste milliseconde al helemaal gezien hebt.
Het is niet in steen gebeiteld maar als stelregel werkt dit goed: als je zegt ‘ik denk van wel’, dan hoort het er vaak niet in, als je zegt ‘ik denk het niet’ hoort het er vaak wel in!
Je keert altijd en iedere keer terug naar het uitvoelen zodra je merkt dat je zit te wikken en wegen en gaat denken over hoe je wilt dat de foto eruit komt te zien.
Stap 4 & vraag 4 – Is mijn waarneming horizontaal of is mijn waarneming verticaal?
Als laatste stel je jezelf deze vraag; “is mijn waarneming horizontaal of verticaal, is het liggend of staand?”
Deze vraag maakt het praktisch met jouw camera. Een sensor in de camera is namelijk rechthoekig en heeft twee meest voor de hand liggende maatverhoudingen: 4×3 of 3×2.
Op iedere digitale camera heb je de keus hoe je de sensor instelt; rechthoekig, vierkant of panoramisch. Bij de laatste twee instellingen laat je een flink deel van de sensor ongebruikt.
Persoonlijk vind ik het eenvoudiger om de hele sensor in te zetten, en deze rechthoekige vorm mee te nemen in deze 4 vragen.
Na deze 4 vragen is het duidelijk geworden of je een foto kan maken die laat zien wat jij gezien hebt.
Zo ja: nu druk je de ontspanknop in.
Zo nee: laat los en loop door.
Stap 5 – Zorg dat je heel goed wordt in stap 1 tot en met stap 4!
Iedere gewoonte die we nu hebben, is ontstaan omdat we het heel veel gedaan hebben 🙂
Ergens moet je starten met iets nieuws! De herhaling maakt dat je een nieuwe gewoonte ontwikkelt.
Na de eerste keren met de 4 stappen pas je dit iedere keer opnieuw toe.
Word heel goed in stap t/m 4!
Zo creëer je een nieuwe gewoonte. Hoe vaker je hier doorheen loopt hoe makkelijker je dit herinnert tot het zelfs automatisch omhoogkomt als je een flits van waarneming ervaart.
Mindful fotograferen wordt nu je eerste reactie.
