Is het écht mogelijk te kijken zonder kritiek en oordeel?
Een veelvoorkomend sprookje in meditatie- en mindfulnessland:
"als ik maar van dat denken af ben, dán ga ik helder zien, puur waarnemen en mooie contemplatieve foto's maken".
Maar... weet je hoe snel je denken eigenlijk opstart?
Binnen 0,5 seconde zie je iets fris, sprankelend— een flits van waarneming — en poef!
Daar komt je denken alweer aangesneld:
"Wat is dit?"
"Wat moet ik ermee?"
"Kan ik er een mooie foto van maken of is het niet de moeite waard?"
En voor je het weet heb je een oordeel, razendsnel gevolgd door conclusie en een mening.
Alles binnen diezelfde halve seconde!
Is dit erg? Nee hoor ;-)
Nog meer strengheid en interne betutteling hebben we écht niet nodig.
We zijn nou eenmaal denkende wezens. Gedachten vliegen ons om de oren!
Hoe harder je probeert niet te denken, hoe meer je denkt.
Denken is als een klein speels kind. ;-)
Zeg je "doe dat niet!", dan wordt "dat niet" ineens héél interessant.
En wat is er als je even niet denkt?
Dan is er ruimte. En dáár kun je in leunen.
Dus… ja, het is mogelijk om zonder kritiek en oordeel te kijken.
Maar nee, niet voor eeuwig.
Wat je wel kunt doen, is vaker leunen in je innerlijke ruimte, en de ruimte tussen je gedachten vergroten.
Leunen in de ruimte
De valkuil van niet willen denken is dat je het denken onderdrukt, in plaats van dat je leunt in je ruimtelijke zijn.
Je kunt vrij eenvoudig in de ruimte tussen je gedachten leunen, en deze ruimte steeds groter maken.
Hè, leunen?
Ja, leunen. En da's best makkelijk, want die ruimte heb je al.
Je hoeft 'm niet binnen te hengelen.
Of ergens te vinden met ingewikkelde yoga-houdingen of gekruiste benen op een matje.
Ook heel fijn om te doen, maar je hoeft er niks voor te doen.
Je bent de ruimte al.
Er is niets mis met denken
Maar als het de overhand neemt — met oordelend denken, eindeloze extern gerichte kritiek en zelfkritiek — dan is het lastig om de ruimtelijkheid te voelen. Laat staan om vanuit openheid fris te kunnen zien.
En pfff, de media, kranten en talkshows?
Vol kritiek en oordelen!
Als je eerlijk bent: dit voelt meestal niet goed.
En de gedachten die jij dan weer reactief krijgt, voelen ook niet goed.
En vooral nu...
We leven in een tijd van wereldwijde verwarring, nieuwe perspectieven en mogelijkheden die clashen met oude dogma's, overvloed aan informatie en rimpelingen van chaos.
Wat er aan het licht komt, schudt van alles door elkaar.
We worden doorlopend uitgenodigd om ergens voor of tegen te zijn!
Maar toch, meningen zijn van alle tijden:
Als je de waarheid wilt zien,
heb dan geen meningen voor of tegen iets.
~ Hsin Hsin Ming (6e eeuw)
En, ken je dat...
dat je iets dacht maar iets anders voelde —
en je volgde wat je dacht,
maar achteraf zag dat je je gevoel had moeten volgen?
Je eigen gedachten zijn dus echt ook niet altijd zo betrouwbaar...
Dus ja:
Geloof niet alles wat je denkt!
~ Hèlen (nu ;-)
Negativiteit is besmettelijk —
en positiviteit ook, maar nét iets meer besmettelijk!
Onbevangen kijken, fris zien en de alledaagse schoonheid ontdekken
is een stralende vorm van positiviteit.
🌀 Oefening die je nu kunt doen
- Ontspan je mentale focus en 'vind' de ruimte tussen je gedachten.
- Of: ga naar je gedachten, en ga er vanuit dat er ruimte tussen zit.
- En leun voor 2-5 seconden tussen je gedachten in de ruimte tussen je gedachten.
Merk je dat je je adem inhoudt om te kunnen ontspannen?
Dat creëert juist spanning,
Ontspan op je uitademing.
Neem een fijne inademing,
en een fijne uitademing... ontspan.
En leun in de ruimte tussen je gedachten.
Eén...twee...drie...seconden...
Herhaal dit 3 keer.
📌 Tip: doe dit meerdere keren per dag.
⏯️ Bijvoorbeeld tijdens een pauze, een wandeling,
of wanneer je je werk of klus even onderbreekt.
Je verschuift je aandacht:
- Van denken naar ruimte
- Van denken naar onbevangen kijken
Zo vergroot je zowel het gevoel van ruimte in jezelf
als de helderheid en puurheid van je waarneming.
Hoe vaker je onbevangen kijkt,
hoe meer je de levendigheid van die ruimte voelt.
En hoe meer je die levendigheid van die ruimte voelt,
hoe makkelijker je weer onbevangen kijkt en helder ziet.
Het werkt als een zachte spiraal, op en neer.
En hoe vaker je leunt in je innerlijke ruimte,
hoe vaker je — bijna ongemerkt — open bent.
Zodat frisse waarnemingen zomaar bij je binnen kunnen komen.
Want — en dit is misschien onverwacht —
onze innerlijke ruimte is geen lege ruimte.
Het is een rijke, dynamische en creatieve ruimte.
Onlosmakelijk verbonden met je hart en je hogere zelf
Nu komt de magie in beeld.
Die stille ruime plek in jezelf is je hogere zelf.
Je energetische zelf, je niet-fysieke zelf — die we allemaal hebben —
en die altijd verbonden is met je hart.
De taal van deze ruimte is subtiel, maar glashelder:
- Iets trekt zomaar je blik
- Iets springt op in je ooghoek
- Je voelt een schokje
- Iets resoneert
Dát is de flits van waarneming.
Je open jezelf voor jezelf.
Als je je hart opent, open je je voor je hogere zelf.
En je hogere zelf nodigt je uit je hart te openen.
Zo ontvangt een open hart de wereld om je heen in resonanties —
en dát is wat je als geraakt zien ervaart. ;-)
Vanuit openheid hoef je niets te bedenken
Vanuit deze openheid ben je eenvoudigweg opmerkzaam voor wat je zintuigelijk ervaart, voor wat je zomaar ziet.
En ja: dit train je!
Openheid trainen is verrassend praktisch.
Je traint je onbevangen kijken,
je ontwikkelt je vermogen van geraakt zien.
En misschien wel het belangrijkste:
je traint je ervaring te ervaren.
Dit bedenk je niet.
Dit denk je niet.
Dit voel je.
Wanneer je je ogen, hart en hogere zelf —je ruimtelijke geest —
op één lijn zijn,
ontstaat er iets fijns:
Het is niet alleen ontspannend,
het geeft je ook inspiratie.
Als je in staat bent te ontspannen—
te ontspannen bij het kijken naar een wolk,
te ontspannen bij het zien van een regendruppel—
dan zie je de onvoorwaardelijkheid van de realiteit.
Die heel eenvoudig aanwezig is
in de dingen zoals ze zijn.
Heel simpel.
Als je in staat bent te kijken naar de dingen zonder te zeggen:
"dit is voor of tegen mij"
"ik kan hiermee overweg"
"ik kan hier niet mee overweg",
dan ervaar je een staat van wijsheid.
Je ziet bijvoorbeeld een vlieg rondzoemen,
of je ziet een sneeuwklokje,
rimpelingen op het water,
een zwarte weduwe spin—
het kan van alles zijn.
Al die dingen kunnen we heel eenvoudig, gewoon
en met waardering waarnemen.
~ Chögyam Trungpa, De weg van de krijger
Slaapwandelen met open ogen
Dit is een simpel feit: met je ogen kijk je.
En ogen denken niet.
Maar... je kunt wél met open ogen niets zien.
Sterker nog: dat doen de meesten van ons de hele dag door.
We noemen dat: slaapwandelen.
Frederick Franck verwoordt prachtig hoe je hieruit wakker wordt:
Om in deze eeuw even op te houden met rondrennen,
rustig op het gras te zitten,
de wereld uit te zetten
en de aarde weer te voelen,
om het oog toe te staan met een wilg te zien,
een struikje, een wolk, een blad —
dat is een onvergetelijk wonderbaarlijke ervaring…
Door bewust stil te staan bij wat je ziet —
zonder haast, zonder oordeel, zonder kritiek, zonder mening —
geef je ruimte aan de directe ervaring van zien én geraakt zien.
En hier ligt de echte rijkdom van puur waarnemen.
